فلج معده
فلج معده اختلالی است که در مبتلایان به دیابت نوع 1 و 2 به وجود می‌آید و در آن تخلیه‌ي معده به تأخیر می‌افتد و به عبارتی غذا مدّت زیادی در معده می‌ماند.
- فلج معده یکی از انواع نروپاتی (صدمه به اعصاب) است که در آن تخلیه معده‌ي به خوبی انجام نمي‌شود.
- صدمه به عصب، به علت بالا بودن طولانی مدت قند خون، ایجاد می‌شود.
- تأخیر در تخلیه‌ي معده و در نتیجه جذب غذا، کنترل قند خون را مشکل می‌کند.
- فلج معده با کنترل قند خون با استفاده از انسولين، داروها، رژیم غذایی و در موارد شدید استفاده از تغذیه توسط لوله‌ی معده‌ای درمان می‌شود .
علت این پدیده همانند انواع دیگر نروپاتی بالا بودن مقدار قند خون به مدّت طولانی است.
- بالا بودن قند خون سبب به وجود آمدن تغییرات شیمیایی در اعصاب می‌شود و هم‌چنین به عروقی که اکسیژن و غذا به اعصاب می‌رساند صدمه می‌زند.
علايم فلج معده عبارت است از:
- سوزش قلب (سوزش سر دل)
- تهوع
- استفراغ غذاهای هضم نشده
- سیری زودهنگام
- کاهش وزن
- نفخ شکم
- آروغ زدن
- تغییرات مکرر قند خون
- بی‌اشتهایی
- رفلاکس معده (برگشت غذا از معده به مری)
فلج معده چه عوارضی دارد؟
فلج معده می‌تواند کنترل قند خون را مختلل کند. هنگامي که غذای مانده در معده وارد روده شود جذب مي‌شود و سبب افزایش قند خون می‌گردد. اگر غذا به مدّت طولانی در معده بماند باکتری‌های گوناگوني روی آن رشد می‌کند. هم‌چنین غذا در معده می‌تواند به اجسام سفت و شبیه سنگ تبدیل شود که به آن (بزوآر) می‌گویند. این اجسام سفت می‌تواند تهوع، استفراغ، و یا انسداد معده را ايجاد كند. بزو آرها در صورت ایجاد انسداد در روده‌ي کوچک می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
چگونه فلج معده تشخیص داده می‌شود؟
فلج معده توسط یک یا چند روش زیر اثبات می‌شود:
- عکسبرداری از معده با استفاده از مادّه‌ي حاجب
- صرف صبحانه با باریوم
- ارزیابی تخلیه‌ي معده با استفاده از اسکن رادیوایزوتوپ
- مانومتری معده
- ممکن است آزمایش‌هایي مانند شمارش گلبولي و اندازه‌گیری شمیایی و الکتروليت‌های خون در تشخیص فلج معده کمک‌کننده باشد.
- آندوسکوپی
- سونوگرافی
چگونه فلج معده درمان می‌شود؟
مهم‌ترین هدف در درمان فلج معده، کنترل قند خون است. این درمآن‌ها عبارت است از: استفاده از انسولين، داروهای خوراکی، تغییر در نوع رژیم غذایی و زمان مصرف غذا و در موارد شدید لوله‌گذاری معده و تغذیه از طریق آن.
استفاده از انسولين برای کنترل قند خون
اگر به فلج معده مبتلا هستید غذایتان به صورت آهسته و غیر قابل پیش‌بینی جذب می‌شود. ممکن است براي کنترل بهتر قند خون نیاز به انجام موارد زیر داشته باشید:
- تزریق انسولين به دفعات مکّرر.
- تزریق انسولين پس از صرف غذا به جای تزریق پيش از غذا.
- آزمایش مکرر قند خون پس از صرف غذا و استفاده از انسولين در صورت لزوم
از چندین دارو برای درمان فلج معده استفاده می‌شود. پزشک شما ممکن است از یک یا چند دارو براي درمان مؤثّر استفاده کند.
تغییر در غذاها
ممکن است از شما خواسته شود به جای سه وعده غذای اصلی، از شش وعده غذا در حجم‌های کوچک استفاده کنید یا از شما خواسته شود تا زمان کنترل فلج معده، از غذاهای مایع به جای غذاهای معمولي استفاده کنید. این غذاها تمام نیازهای شما را برآورده می‌کند امّا تخلیه‌ي معده سریع‌تر انجام می‌شود. شايد از شما خواسته شود از غذاهای حاوی چربی زیاد و یا فیبر پرهیز کنید. چربی‌ها به صورت طبیعی تخلیه‌ي معده را به تأخیر می‌اندازد و جذب فیبرها نیز مشکل است.
بعضی از غذاهای حاوی فیبر زیاد مانند مرکبات و کلم بروکلی حاوی موادی است که جذب نمی‌شود. از این غذاها پرهیز کنید. زیرا قسمت‌های غیر قابل جذب مدت‌های طولانی در معده می‌ماند و احتمالاً اجسام سختي به نام بزوآر به وجود می‌آید.
استفاده از لوله‌ی معده
اگر درمان‌های ياد شده مؤثر نباشد؛ لوله‌ای از راه جراحی در روده‌ي شما گذاشته مي‌شود. یک سر آن در داخل روده‌ي کوچک و سر دیگر آن روی پوست شکم شما وصل می‌شود. به این لوله، لوله‌ی ژوژنوستومی می‌گویند. این لوله به شما اجازه می‌دهد غذا را به طور مستقيم بدون عبور از معده، وارد روده کوچک بکنید. در این روش به استفاده از غذاهای مایع ملزم هستید. استفاده از لوله ژوزنوستومی می‌تواند موقت باشد و معمولاً در موارد فلج معده‌ي شدید استفاده می‌شود.
