دیابت حاملگی
دیابت حاملگی یا بارداری به این معناست که شما پیش از حاملگی به دیابت مبتلا نبوده‌اید و پس از پایان حاملگی نیز، دیابت از بین می‌رود.
دیابت حاملگی (GDM)در دوران حاملگی یا بارداری (غالباً حدود 22 هفتگی) بسیاری از زنان به دیابت دچار می‌شوند. دیابت حاملگی یا بارداری به این معناست که شما پیش از حاملگی به دیابت مبتلا نبوده‌اید و پس از پایان حاملگی نیز، دیابت از بین می‌رود. آنچه مهم است این است که در طول حاملگی، قند خون خود را به طور منظم آزمایش کنید و آن را در محدوده‌ی توصیه شده توسط پزشک حفظ نمایید.
دیابت حاملگی یا بارداری چیست؟
اگر شما پیش از حاملگی یا بارداری سالم بوده‌اید و در جریان حاملگی، قند خون‌تان بالا برود؛ به دیابت حاملگی یا بارداری مبتلا شده‌اید. بر اساس معیارهای جدید، 18 درصد زنان حامله به دیابت حاملگی یا بارداری مبتلا می‌شوند. علت اصلی دیابت حاملگی و بارداری مشخص نیست ولی بر اساس شواهد موجود، تغییرات هورمونی دوران حاملگی و بارداری ممکن است دلیل آن باشد. هورمون‌های مترشحه توسط جفت مادر سبب پایدار ماندن حاملگی و بارداری می‌شود؛ ولی این هورمون‌ها اثر ضد انسولینی دارد. به اثر ضد انسولینی این هورمون‌ها «مقاومت به انسولین» گفته می‌شود. مقاومت به انسولین سبب کاهش اثر انسولین مادر و در نتیجه افزایش قند خون او می‌گردد. نیاز مادر حامله به انسولین در شرایط عادی سه برابر شرایط غیر حاملگی است. هنگامی که بدن شما نتواند این سه برابر انسولین را تأمین کند؛ قند خون شما افزایش می‌یابد و به دیابت حاملگی مبتلا می‌شوید. در غیاب انسولین کافی، قند در خون انباشته می‌شود و بدن نمی‌تواند از آن استفاده کند. به افزایش قند خون «هایپرگلیسمی» گفته می‌شود.
چگونه د یابت حاملگی روی جنین تأثیر می‌گذارد؟
دیابت حاملگی هنگامی به وجود می‌آید که جنین شما به طور کامل شکل گرفته، اندام‌های آن ساخته شده و در حال رشد سریع است. بنابراین دیابت حاملگی همانند دیابت پیش از حاملگی، نمی‌تواند به تغییرات مادرزادی، مانند اختلالات مادرزادیِ قلب و یا اختلالات سیستم عصبی در جنین منجر شود. ولی عدم کنترل قند خون در زمان حاملگی، می‌تواند صدمات دیگری به جنین شما وارد کند. دیابت حاملگی به افزایش قند خون مادر منجر می‌شود. این قند اضافی از جفت عبور می‌کند و به جنین می‌رسد. پانکراس جنین هنگامی که در معرض این قند بالا قرار گرفت؛ انسولین بیش‌تری تولید می‌کند و این انسولین اضافی سبب تبدیل قند اضافی خون به چربی می‌شود و این چربی‌ها در جاهای گوناگون بدن جنین شما مانند کبد، محوطه‌ی شکم و بافت زیر جلدی ذخیره می‌شود و به «غول‌پیکری» جنین شما منجر می‌شود.
جنین غول‌پیکر در معرض صدمات زیادی است؛ یکی از این صدمات، صدمات زایمانی مانند صدمه به شانه‌ها و یا شکستگی استخوان ترقوه در زمان زایمان است. یکی دیگر از خطرات این نوزادان، افزایش ریسک افت قند خون (هیپوگلیسمی) پس از تولد است. علت این پدیده، افزایش بیش از حد انسولین توسط پانکراس است که حتی پس از تولد نیز ادامه می‌یابد و به هیپوگلیسمی نوزاد منجر می‌شود. یکی دیگر از خطرات، افزایش احتمالی اختلالات تنفسی نوزاد در روزهای پس از زایمان است. همچنین شانس افزایش زردی خون در این نوازدان، نسبت به نوزادان سالم بالاتر است. از این گذشته این نوزادان در بزرگسالی، در معرض افزایش وزن، چاقی و دیابت نوع 2 هستند.
چگونه دیابت بارداری درمان می‌شود؟
به علت این‌که دیابت حاملگی یا دیابت بارداری می‌تواند به شما و جنین‌تان صدمه بزند، باید هر چه زودتر درمان را آغاز کنید.
هدف از درمان، حفظ قند خون در محدوده‌ی طبیعی، همانند زنان حامله‌ی سالم است. درمان شامل رعایت رژیم غذای خاص، افزایش فعالیت فیزیکی و ورزش و در صورت نیاز تزریق انسولین است.
دیابت حاملگی پس از پایان حاملگی بهبودی می‌یابد ولی در دو سوم موارد، در حاملگی‌های بعدی دوباره باز می‌گردد.
درشمار اندکی از زنان، آنچه در آغاز به نام دیابت حاملگی قلمداد شده، در واقع نخستین بروز دیابت نوع یک و یا دو است. در این‌گونه موارد، دیابت پس از حاملگی بهبودی نمی‌یابد و درمان پس از حاملگی نیز دنبال می‌شود. در بعضی موارد بسیار مشکل می‌توان قضاوت کرد که آیا آنچه در حاملگی به وجود آمده است دیابت حاملگی است و یا دیابت نوع 1 یا 2؟
بسیاری از زنان مبتلا به دیابت حاملگی، در سال‌های بعد به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند. به نظر می‌رسد ارتباطی بین ابتلا به دیابت حاملگی و دیابت نوع 2 وجود دارد. در هر دو نوع دیابت (حاملگی و نوع 2) مقاومت به انسولین عامل اصلی بروز دیابت است. تغییر در شیوه‌ی زندگی در بسیاری از موارد می‌تواند از بروز دیابت نوع 2 در آینده جلوگیری کند.
کاهش وزن
اگر وزن شما 20 درصد بالاتر از وزن ایده‌آل برای قدتان است کاهش وزن می‌تواند از بروز دیابت نوع 2 جلوگیری کند.
تنوع غذایی داشته باشید. از میوه‌های تازه و سبزیجات استفاده کنید. مصرف چربی‌ها را به حداقل برسانید و مصرف کالری روزانه را کاهش دهید و به مقدار آنچه می‌خورید دقت کنید.
افزایش فعالیت بدنی و ورزش سبب می‌شود بدون نیاز به انسولین اضافی، قند بیش‌تری بسوزانید و بر مقاومت به انسولین غلبه کنید.
قند خون مناسب برای مبتلایان به دیابت حاملگی و یا دیابتی‌های حامله چقدر است؟
| ناشتا | قبل غذا | 1 ساعت پس غذا | ساعت 2 صبح تا 6 صبح | |
| قند خون کامل (با استفاده از گلوکومتر) | Mg/dL 60-90 | Mg/dL 60-105 | Mg/dL 100-120 | Mg/dL 60-120 |
| پلاسما (آزمایشگاه) | mg/dL 69-104 | mg/dL 69-121 | mg/dL 115-138 | mg/dL 69-138 |
